مطالب ارائه شده در این کارگاه به شرح ذیل می باشد:

 

ماده مخدر و انواع آن

هر چیزی به غیر از غذا، که به منظور تغییر عملکرد بدن و روان استفاده شود ماده مخدر نام دارد. از آنجا که همه مواد می‌توانند خلق و روحیه فرد مصرف کننده را تغییر دهند، می‌توان به آنها مواد روانگردان نیز گفت یعنی موادی که باعث تغییر و ایجاد حالات خاص در نحوه تفکر، احساس و اعمال فرد می‌شوند ( البته در سال‌های اخیر در کشور ما مواد روانگردان، به اشتباه به مواد جدید صنعتی و آزمایشگاهی که اثری محرک و در مواردی توهم زایی دارند، اطلاق می‌شود، موادی نظیر قرص‌های ایکس و شیشه ). در تعریفی دیگر به هر ماده‌ای که عملکرد طبیعی بدن را به لحاظ روانی، جسمانی و عاطفی تغییر دهد ماده (مخدر) می‌گویند. با توجه به این تعاریف تفاوتی میان مواد زیر وجود ندارد:

مشروبات الکلی

سیگار

قهوه و مواد دارای کافئین

برخی داروهای تجویزی( دیازپام، اکسازپام، ریتالین، متادون، ترامادول و....)

مواد (مخدر): حشیش، تریاک، اکس، هرویین، کراک، شیشه و کوکایین.

از آنجا که اثر اصلی این مواد برسیستم اعصاب مرکزی شامل مغز و نخاع است و خلق، تفکر، ادراک و رفتار ما را تغییر می‌دهد به آنها مواد روانگردان نیز می‌گویند یعنی موادی که می‌توانند باعث تغییر و ایجاد حالات خاص در نحوه تفکر، احساس و اعمال فرد شوند.

 

آیا اعتیاد درمان دارد؟

درمان موفقیت آمیز اعتیاد تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد نظیر نوع ماده مصرفی (حشیش، اکس، تریاک و...)، روش مصرف مواد( خوراکی، تدخین، تزریق)، سابقه و مدت زمان مصرف مواد، انگیزه فرد مصرف کننده برای درمان، ویژگی‌های شخصیتی فرد مصرف کننده، مهارت و تجربه درمانگر و بهره‌مندی فرد از حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی. با این حال روش‌های درمان سوء مصرف مواد شامل درمان‌های دارویی و درمان‌های غیر دارویی (روانشناختی و مشاوره‌ای) است. هدف از درمان دارویی از بین بردن وابستگی جسمی به مصرف مواد است و هدف از درمان غیر دارویی از بین بردن وابستگی. بعضی مواد وابستگی جسمانی قوی‌تری دارند و برخی دیگر وابستگی روانی شدیدتر. نکته مهم آن است که هر نوع وابستگی، در فرد مصرف کننده مواد نوعی اجبار برای مصرف مواد به وجود می‌آورد. ممکن است فکر کنیم از بین بردن وابستگی جسمی (سم زدایی) برابر است با درمان اعتیاد، ولی اگر وابستگی روانی درمان نشده باقی بماند احتمال عود مصرف بسیار زیاد است. در عین حال بهتر است بدانیم که در بسیاری از مواقع فرد مصرف کننده مواد، مبتلا به یکی دیگر از انواع اختلالات و شکایات روانی است، برای مثال افسردگی و خستگی، اضطراب‌های شدید وسواس و یا اختلال‌های شخصیتی. در نتیجه درمان زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که این اختلال روانی همراه، مورد توجه و درمان قرار گیرد. ذکر این نکته اهمیت دارد که به طور کلی درمان اعتیاد روندی است طولانی، سخت، پیچیده و توام با عودهای مکرر ( مصرف دوباره مواد بعد از مدتی ترک). ضمن آنکه برای اعتیاد به بسیاری از مواد نظیر اکس و شیشه، درمان استاندارد و متکی بر شواهد علمی وجود ندارد.